چطوری میتونم وقتی بچه ام قشقرق به پا میکنه آرومش کنم؟
یکی از مشکلاتی که خانواده‌ی کودکان اتیسم باهاش مواجه‌اند قشقرق‌ها و بی قراری‌های کودکه که ممکنه همراه با پرخاشگری باشه. اکثر والدین توی این مواقع احساس درماندگی میکنند و نمیدونن رفتار درست چیه.
در ادامه میخوایم روش‌هایی رو که ممکنه باعث کاهش بیقراری کودک طیف اتیسم بشه رو با هم بررسی بکنیم ولی در نظر داشته باشید که ویژگی‌های این کودکان با همدیگه متفاوته پس ممکنه تمام این راهکارها برای یک کودک صدق نکند.
راهکار هایی برای از بین بردن رفتارهای قشقرقی در کودکان اتیسم
خیلی مهمه که خانواده بدونند که این رفتارها ارادی و تحت کنترل کودک نیستند پس باید در زمان قشقرق آرامش خودشون رو حفظ بکنند و نباید مثل کودک طیف اتیسم مقابله به مثل کنند. شرط اول برای اینکه بتونیم کودک رو آروم بکنیم اینه که خودمون آروم بمونیم.
گاهی اوقات کودک دارای اتیسم این رفتارهای ناهنجار رو صرفا برای جلب توجه انجام میده در‌نتیجه بی‌توجهی به این رفتارهای قشرقی میتونه باعث کاهش یا خاموشیشون بشه.
سعی کنید عامل بروز قشقرق رو پیدا بکنید و اونو از محیط حذف بکنید.این عامل ممکنه تغییرات خیلی ساده‌ی محیطی مثل بستن در یا خاموش کردن لامپ باشه.
با یک لحن آروم از کودک سوال کنید که چی میخواد ؟ پردازش این سوال ممکنه برای کودک طول بکشه و دیرتر از حد انتظار پاسخ شما رو بده. از اونجایی که قشقرق‌ها ممکنه به علت سنگینی پردازش اطلاعات صورت بگیره بهتره که پدر و مادر یا مراقب کودک از عبارات ساده و کوتاه استفاده بکنند.
در برخی از کودکان بیش‌حس ، ممکنه عدم لمس و خاموش کردن چراغ‌ها در زمان بروز رفتارهای تخریب گر باعث کاهش به هم ریختگیشون بشه.
زمان بروز به‌هم ریختگی کودک اتیسم سعی کنید حواسش رو پرت بکنید.(آهنگ بخونید، دستش رو بگیرید و قدم بزنید، شکلک‌های خنده‌دار در بیارید.)
گاهی اوقات تاب‌بازی کردن به علت تحریک حس‌های کودک میتونه گزینه‌ی مناسبی باشه.
جویدن مداد حین قشقرق ممکنه توی بعضی از بچه‌های اتیسم کمک کننده باشه.
از وسایلی که باعث تحریک حسی کودک میشن مثل بعضی از اسباب بازی‌ها (توپ‌هایی که خاصیت ارتجاعی دارند و میشه اونا رو فشار داد) خاک رس یا پتو‌‌های نرم و سنگین میتونه موثر واقع بشه.
در زمان بروز رفتارهای قشقرقی، اسباب بازی‌های مورد علاقه ی کودک را در دسترسش قرار دهید و موسیقی مورد علاقه‌ی کودک رو پخش بکنید.
به محض آرام شدن کودک بهش پاداش بدید تا احتمال بروز و ماندگاری این رفتار بیشتر و بیشتر بشه.
قند و کربوهیدرات باعث افزایش اضطراب توی این کودکان میشه پس بهتره پس از مشورت با متخصص تغذیه میزان مصرف این موارد رو در رژیم غذایی کودک تنظیم بکنید.
اگر کودک رفتارهایی که منجر به خودآزاری باشه رو نشون نمیده بهتره تو یه محیط امن و به دور از عوامل آسیب زا بهش فضا بدید. مطلقا منظور این نیست که اونو تنها بذاریم بلکه باید فاصله تونو رعایت کنید و اجازه بدین خود کودک آروم بشه .میتونید گوشه‌ای از اتاق بالشت و پتو های نرم بذارید و هر بار که بچه شروع به قشقرق کرد ازش بخواید اونجا بره.
گاهی اوقات نگهداری از یک حیوون خونگی میتونه به این کودکان کمک بکنه.
نباید ها
در ادامه به کار‌هایی میپردازیم که مراقبین کودک دارای اتیسم نباید حین بروز رفتارهای قشقرقی از خودشون نشون بدن .
کودک رو سرزنش نکنید و بهش احساس شرم و خجالت ندید.
برقراری مکالمه‌ی منطقی حین قشقرق عملا امکان ناپذیره.
به هیچ عنوان کودک را هل ندهید یا به زمین پرت نکنید این کار فقط باعث ادامه‌‌دار شدن این رفتار برای ساعت های متوالی میشه پس مراقبین باید بدونن که کتک زدن کودک علاوه بر اینکه چاره‌ساز نیست بلکه فقط باعث طولانی شدن زمان قشقرق میشود.
هرگز ناگهانی کودک رو نگیرید.اگر میخواید اون رو لمس کنید آرام به سمتش برید و براش توضیح بدهید که قراره دستش رو بگیرید.
توی چه سنی قشقرق های بچه‌ی اتیسم از بین میره؟
در صورت دریافت درمان‌های به موقع و کارآمد میتونیم انتظار داشته باشیم با افزایش سن این رفتارها کاهش پیدا بکنه ولی به طور کلی قشقرق وابسته به سن نیست و ممکنه تا بزرگسالی ادامه داشته باشه.
چه عواملی باعث بروز قشقرق در کودک اتیسم میشود؟
قشقرق‌ها زمانی بروز میکنند که بار پردازش حسی یا عاطفی برای کودک سنگین میشه و در نتیجه کودک این مشکل رو به شکل تظاهرات جسمی نشان میده.
عوامل محرک شروع قشقرق ها میتونه شامل این موارد باشه:
صداهای محیطی بلند
تیک تاک ساعت
بلند یا با خشم و عصبانیت صحبت کردن اطرافیان
جیغ زدن بچه‌های دیگه
دیدن افراد غریبه یا افرادی که از نظر کودک قیافه‌ی ترسناکی دارند
گریه‌ی نوزادان
جمعیت شلوغ
تغییر ناگهانی روتین زندگی کودک
بو‌های خاص مثل رنگ یا حتی بعضی از غذا‌های خاص
نور زیاد
البته ممکنه واکنش کودک به هر کدوم از این عوامل در روز‌های مختلف متفاوت باشه یا حتی شکل واکنش متفاوت باشه مثلا ممکنه جمعیت توی یک فروشگاه بزرگ اونو برآشفته بکنه ولی با جمعیت حاضر توی سینما مشکلی نداشته باشه.
بعضی از کودکان ممکنه قبل از بروز قشقرق، رفتارهایی مثل ناخن جویدن، پوشوندن دست‌ها با گوش و درخواست برای ترک محیط رو نشون دهند. بهتره که خانواده‌ها علت شروع رفتارها رو شناسایی بکنند و تا حد امکان از بروز مجدد جلوگیری بکنند. اگر علت نامشخص بود بهتره لیستی از وقایعی که بعد از اون رفتارهای قشقرقی ایجاد میشن رو تهییه کنند..
قشقرق‌ها خود را به چه شکلی نشان میدهند؟
شکل بروز رفتارهای قشقرقی در بچه‌های طیف اتیسم متفاوته و ممکنه به شکل‌های زیر دیده بشه
کلامی: فریاد زدن، گریه کردن، جیغ کشیدن
فیزیکی:لگد زدن، گاز گرفتن، آسیب زدن به خود (مثل کوبیدن سر به جایی، پرت کردن اشیا، خراب کردن وسایل)
ممکنه کودک فرار کنه و یا در مکانی پنهان بشه.
مدت زمان بروز این رفتارهای ممکنه از چند دقیقه تا یک ساعت طول بکشه.
اگر بچه‌ام توی یک محیط عمومی قشقرق به پا کرد چه کار کنم؟
با رعایت کردن موارد زیر میتونیم انتظار داشته باشیم که حضور در یک محیط عمومی اگر قراره جایی بریم برای کودک توضیح میدیم که کجا و چرا میریم
سعی کنید همیشه یکی از وسایل موردعلاقه ی کودک (کتاب ، اسباب بازی یا پتو) همراهتون باشه.
اگر توی یک محیط عمومی هستید و کودک اتیسم شما شروع به جیغ و گریه کرد؛ توصیه میشه که والدین نگران واکنش اطرافیان نباشند و با زمان دادن به کودک منتظر کاهش این رفتارها بشن. استفاده از هدفون برای کاهش سر و صدای محیطی گزینه‌ی مناسبی میتونه باشه.
درصورت امکان سعی کنید محیط اطراف رو ساکت کنید یا کودک رو به یه محیط آروم ببرید.
کودک رو آروم از پشت سر بغل بکنید در این حالت او توانایی خراشیدن صورت یا لگد زدن به شما رو نداره. آروم براش توضیح میدهیم زمانی که ساکت بشه خواسته‌اش برآورده میشه.اگر کودک آروم نشد با همین پوزیشن بغلش کنید و به سمت ماشین ببرید. بغل شما نباید سفت و آزار دهنده باشه تا به کودک حس امنیت بده در غیر این صورت نتیجه‌ی عکس خواهد داد.
آیا برای درمان قشقرق‌های کودک اتیسم دارویی وجود داره ؟
برای درمان برخی اختلالات وابسته مثل اضطراب یا فسردگی دارو تجویز میشه ولی هیچ دارویی به طور خاص برای درمان ناهنجاری‌های رفتاری و بیقراری‌های کودک اتستیک وجود نداره.